کد مطلب:122254 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:272
دوران بعد از معاهده
بعد از امضای معاهده امام حسن علیه السلام مدت كوتاهی را در كوفه گذراند و درد قلبش را از آنچه گذشته بود می فشرد، لذا برای مسافرت به مدینةالنبی آماده گشت و هنگامی كه كاروان حركت را آغاز نمود تمامی اهل كوفه خارج شدند در حالی كه از بخت بد خویش فریاد می كردند و ناامیدی بر آنها مستولی شده بود و از آنچه گذشته بود متأسف بودند!! و اینكه چرا به اینجا رسیدند. در حالی كه آنها لذت بودن با امام حسن علیه السلام و
[ صفحه 44]
خاندان پیامبر علیهم السلام بعد از كوچ از شهرشان از دست می دادند كه سبب حكومت طغیانگران و فتنه جویان شده است. و معاویه خلافت و رهبری عمومی را از كوفه به دمشق منتقل نمود و عده ای از لشكریان اموی وارد كوفه شدند و بسیاری نیز دستگیر شدند، و ترس و وحشت كه همانند آن وجود نداشت در آنجا جمع گشته بود. هر كس خدعه نكند كشته می شود!! و هر كس كه مقابله كند كشته می شود!!.
قافله امام علیه السلام در حالی كه درد و رنج درونش را مملو نموده بود پایتخت را ترك می نمود، و تنها خاطرات بزرگان و شیعیانی كه او را در تمامی دستورات و تصمیمات یاری نمودند باقی ماند. لذا محاصره ی آنها به هر وسیله ممكن تمام شد آنگاه حكومت طغیانگر اموی آنها را پراكنده نمود. اما وقتی كه قافله امام علیه السلام به مدینه نزدیك می شد تمام اهالی مدینه به استقبال آمدند و همگی خوشحال بودند زیرا كه بركت و خیر در میان آنها آمده بود. و هنگامی كه ابامحمد علیه السلام در خانه ساكن گشت مسؤولیت جدید رسالت وی بشكل جدید آغاز شد. اگر دیروز حاكم بود و اداره امور امت و نقشه هایی برای آینده ی آنها از منصب امامت سیاسی پی ریزی می نمود و كشتی را بسوی ساحل سعادت هدایت می نمود.
اما بعد از معاهده راه جدیدی را در پیش گرفت. بصورتی كه مدرسه ای را درست نمود و رهبریت فكری بزرگ آن را بر عهده گرفت تا مركزی برای اشاعه ی هدایت و اندیشه اسلامی برای هدایت امت بسوی صراط مستقیم خداوند و رسالت خاتمیت شود. لذا برای آن مدرسه نقش فعالی در روشن نمودن اندیشه عمومی و جلوگیری از پیمودن راههای انحرافی بخصوص راههای حكومتی كه معاویه آنها را رهبری می نمود را ایفا نمود. مكتب امام حسن علیه السلام ثمره اش دو برابر شد، هنگامی كه افراد بزرگی از علما
[ صفحه 45]
و راویان حدیث همچون، حسن مثنی، مسیب بن نجبة، و سوید بن غفلة، و شعبی، اصبغ بن نباته، ابویحیی نخعی، اسحاق بن یسار و... پرورش یافتند.
امام حسن علیه السلام رسالت اسلامی را در جهت پیروزی با این عمل رهبری نمود و در آن زمان همچون شیری برای امت و رسالت ظاهر گشت، لذا مردم را به سوی استقامت در خلق و دین و سلوك و روش و راه پیامبر صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السلام، و عمل به تمامی آنچه كه منجر به معروف در جامعه و تعطیلی منكر می شد، دعوت می نمود و اما توجه اجتماعی زیادی به فقرا و مساكین و نیازمندان می نمود بصورتی كه از احوال مساكین جویا می شد همانطور كه در قسمتی از سیره ی امام علیه السلام آنرا نقل كردیم. و اما در نقش فرهنگی و فكری، طبیعی است كه امام علیه السلام را در حال ترسیم آینده رسالت در زمینه اجتماعی و سیاسی بیابیم امام حسن علیه السلام بدلیل آگاهی از مسایل فرهنگی و اجتماعی روشی را ایجاد نمود كه به صلاح امت و رسالت الهی بود بصورتی كه سبب ایجاد موج اسلامی بیدار و فعالی برای رسالت وی شد. این امر سبب شد كه امامت شرعی حق اهل بیت علیهم السلام و امام حسن علیه السلام باشد كه معاویه آنرا غصب نموده و برای حكومت كردن نمی شود مصالحه نمود و اطاعت اموی با خط اصیل اسلامی همگانی نمی شود.
لذا توانایی امام حسن علیه السلام و متفكرینی كه از مكتب وی خارج گردیده بودند به آن اندازه شد كه بیداری سیاسی در مقابله با حكومت اموی با فكر و روش جدید باقی بماند. و عبرتی برای نسلهای آینده شود البته حكومت اموی از این نشاط فكری اسلامی غافل نبود و محاسبات و نتایج آن را درك می نمود. لذا به این دلیل سیاستهای انحرافی اجتماعی برای ادامه آن راه را به كار بردند و اضافه بر معاویه، عمروعاص، ولید بن عقبه بن ابی معیط!! و عتبه بن ابی سفیان!! و مغیرة بن شعبه نیز
[ صفحه 46]
بر آن سیاست تأكید می كردند.
كلام آنها به معاویه این بود كه (بدرستی كه حسن، پدرش را دوباره زنده نموده است گفت: كه راست می گوید و این امری است كه باید پذیرفت و برای او كفشی بزرگتر از پایش ایجاد شده و بعید نیست كه اجباری از گزند وی به ما رسد. [1] ) این سخن اگر چه كوتاه می باشد، اما خطرناكترین تقریری است كه خاندان اموی آنرا مطرح می نمایند و رهبرشان معاویه را به سوی فرصتی كه امام حسن علیه السلام ایجاد نموده سوق می دهند، و كلام كفشی بزرگتر از پای وی تعبیر دقیق از امام حسن علیه السلام است كه عده زیادی از مردم در پشت وی جمع و برای آنها نقشه می كشید و برای آنها فرهنگ می سازد و آگاهی از حقیقت اسلام و قواعد و حكومت عدل آنها را روشن می سازد. لذا حركت امام حسن علیه السلام ریشه دواند بصورتی كه می خواست به دمشق رود و در پایتخت اموی با معاویه مناقشه نماید و زوایای حكومت كه گذشتگان بر آن حركت نمودند را برای وی روشن سازد و دوری وی از خط اصیل اسلامی را روشن سازد كه این مناظره برای كسب تأیید و یاران بیشتر برای اهل بیت علیهم السلام بود.
لذا حركت مهم تاریخی امام علیه السلام كه بر اساس خط اسلام ناب در دنیای بشری قیام نمود حكومت اموی در درستی اعمال و روشهای سیاسی كه مخالف فضای امام علی علیه السلام و رهبری سیاسی اسلامی بود راه صحیح را گم نمود كه مهمترین آن سیاستها دشمنی با امام علیه السلام و یارانش بود كه عبارتند از: اولا: از بین بردن رهبری مؤمنان در كل نظام و كشتن عده ی زیادی چون حجر بن عدی و یارانش و رشید هجری و عمرو بن حمق خزاعی و...
[ صفحه 47]
ثانیا: ایجاد تنگناهای زیاد بر عموم شیعیان علی علیه السلام در آزار و اذیت و فرار و قطع روزی و ایجاد وحشت و خراب نمودن خانه های بعضی از آنها.
ثالثا: استفاده از بعضی از وعاظ و دروغگویان بواسطه حكومت برای تشویش در سیره اهل بیت علیهم السلام و به خصوص امام علی علیه السلام. بر منابر همراه با تلفیق حدیث در اثبات معاویه و یارانش. و طرح عقاید باطل و نسبت دادن آنها به شیعه اهل بیت علیهم السلام.
رابعا: بخشش اموال بدون حساب به رهبران و بزرگان قبایل كه از حركتهای آنها می ترسیدند همانند: مالك بن هبیرة سكونی كه به آنچه به حجر بن عدی و یارانش وارد شد سبب شد كه نقشه ای برای اعلان جنگ مسلحانه علیه حكومت اموی نماید ولیكن معاویه همت وی را با هزار دینار ربود!! و برای وی فرستاد و درونش آرام گرفت و از آن عزم بیرون آمد [2] و اینگونه عمل نمود همانطور كه یكی از شاعران بیان نموده زبان باز با دینارها بسته می شود و ضمیر مترصد با كرسی تكان می خورد.
خامسا: و آخرین بندهای آن حركت سیاسی از كشتن امام حسن علیه السلام با سم بود!! بصورتی كه معاویه به واسطه همسر امام جعد بن اشعث برای وی فرستاد. شهادت وی در هفتم ماه صفر می باشد یا در 25 ربیع الاول سال 50 هجری همانطوری كه در بعضی از روایات آمده است. وی همچنین وصیت نموده بود كه در كنار جدش دفن شود كه والی مدینه و بنی امیه از آن جلوگیری نمودند، لذا اهل بیت علیهم السلام تصمیم گرفتند كه در بقیع دفن نمایند. وی در كنار مادرش زهرا علیهاالسلام آرام گرفت.
سلام و درود بر امام حسن مجتبی علیه السلام كه در زمان زندگی مظلوم و در مردن نیز مظلوم واقع شد.
الحمدلله رب العالمین
[ صفحه 44]
خاندان پیامبر علیهم السلام بعد از كوچ از شهرشان از دست می دادند كه سبب حكومت طغیانگران و فتنه جویان شده است. و معاویه خلافت و رهبری عمومی را از كوفه به دمشق منتقل نمود و عده ای از لشكریان اموی وارد كوفه شدند و بسیاری نیز دستگیر شدند، و ترس و وحشت كه همانند آن وجود نداشت در آنجا جمع گشته بود. هر كس خدعه نكند كشته می شود!! و هر كس كه مقابله كند كشته می شود!!.
قافله امام علیه السلام در حالی كه درد و رنج درونش را مملو نموده بود پایتخت را ترك می نمود، و تنها خاطرات بزرگان و شیعیانی كه او را در تمامی دستورات و تصمیمات یاری نمودند باقی ماند. لذا محاصره ی آنها به هر وسیله ممكن تمام شد آنگاه حكومت طغیانگر اموی آنها را پراكنده نمود. اما وقتی كه قافله امام علیه السلام به مدینه نزدیك می شد تمام اهالی مدینه به استقبال آمدند و همگی خوشحال بودند زیرا كه بركت و خیر در میان آنها آمده بود. و هنگامی كه ابامحمد علیه السلام در خانه ساكن گشت مسؤولیت جدید رسالت وی بشكل جدید آغاز شد. اگر دیروز حاكم بود و اداره امور امت و نقشه هایی برای آینده ی آنها از منصب امامت سیاسی پی ریزی می نمود و كشتی را بسوی ساحل سعادت هدایت می نمود.
اما بعد از معاهده راه جدیدی را در پیش گرفت. بصورتی كه مدرسه ای را درست نمود و رهبریت فكری بزرگ آن را بر عهده گرفت تا مركزی برای اشاعه ی هدایت و اندیشه اسلامی برای هدایت امت بسوی صراط مستقیم خداوند و رسالت خاتمیت شود. لذا برای آن مدرسه نقش فعالی در روشن نمودن اندیشه عمومی و جلوگیری از پیمودن راههای انحرافی بخصوص راههای حكومتی كه معاویه آنها را رهبری می نمود را ایفا نمود. مكتب امام حسن علیه السلام ثمره اش دو برابر شد، هنگامی كه افراد بزرگی از علما
[ صفحه 45]
و راویان حدیث همچون، حسن مثنی، مسیب بن نجبة، و سوید بن غفلة، و شعبی، اصبغ بن نباته، ابویحیی نخعی، اسحاق بن یسار و... پرورش یافتند.
امام حسن علیه السلام رسالت اسلامی را در جهت پیروزی با این عمل رهبری نمود و در آن زمان همچون شیری برای امت و رسالت ظاهر گشت، لذا مردم را به سوی استقامت در خلق و دین و سلوك و روش و راه پیامبر صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السلام، و عمل به تمامی آنچه كه منجر به معروف در جامعه و تعطیلی منكر می شد، دعوت می نمود و اما توجه اجتماعی زیادی به فقرا و مساكین و نیازمندان می نمود بصورتی كه از احوال مساكین جویا می شد همانطور كه در قسمتی از سیره ی امام علیه السلام آنرا نقل كردیم. و اما در نقش فرهنگی و فكری، طبیعی است كه امام علیه السلام را در حال ترسیم آینده رسالت در زمینه اجتماعی و سیاسی بیابیم امام حسن علیه السلام بدلیل آگاهی از مسایل فرهنگی و اجتماعی روشی را ایجاد نمود كه به صلاح امت و رسالت الهی بود بصورتی كه سبب ایجاد موج اسلامی بیدار و فعالی برای رسالت وی شد. این امر سبب شد كه امامت شرعی حق اهل بیت علیهم السلام و امام حسن علیه السلام باشد كه معاویه آنرا غصب نموده و برای حكومت كردن نمی شود مصالحه نمود و اطاعت اموی با خط اصیل اسلامی همگانی نمی شود.
لذا توانایی امام حسن علیه السلام و متفكرینی كه از مكتب وی خارج گردیده بودند به آن اندازه شد كه بیداری سیاسی در مقابله با حكومت اموی با فكر و روش جدید باقی بماند. و عبرتی برای نسلهای آینده شود البته حكومت اموی از این نشاط فكری اسلامی غافل نبود و محاسبات و نتایج آن را درك می نمود. لذا به این دلیل سیاستهای انحرافی اجتماعی برای ادامه آن راه را به كار بردند و اضافه بر معاویه، عمروعاص، ولید بن عقبه بن ابی معیط!! و عتبه بن ابی سفیان!! و مغیرة بن شعبه نیز
[ صفحه 46]
بر آن سیاست تأكید می كردند.
كلام آنها به معاویه این بود كه (بدرستی كه حسن، پدرش را دوباره زنده نموده است گفت: كه راست می گوید و این امری است كه باید پذیرفت و برای او كفشی بزرگتر از پایش ایجاد شده و بعید نیست كه اجباری از گزند وی به ما رسد. [1] ) این سخن اگر چه كوتاه می باشد، اما خطرناكترین تقریری است كه خاندان اموی آنرا مطرح می نمایند و رهبرشان معاویه را به سوی فرصتی كه امام حسن علیه السلام ایجاد نموده سوق می دهند، و كلام كفشی بزرگتر از پای وی تعبیر دقیق از امام حسن علیه السلام است كه عده زیادی از مردم در پشت وی جمع و برای آنها نقشه می كشید و برای آنها فرهنگ می سازد و آگاهی از حقیقت اسلام و قواعد و حكومت عدل آنها را روشن می سازد. لذا حركت امام حسن علیه السلام ریشه دواند بصورتی كه می خواست به دمشق رود و در پایتخت اموی با معاویه مناقشه نماید و زوایای حكومت كه گذشتگان بر آن حركت نمودند را برای وی روشن سازد و دوری وی از خط اصیل اسلامی را روشن سازد كه این مناظره برای كسب تأیید و یاران بیشتر برای اهل بیت علیهم السلام بود.
لذا حركت مهم تاریخی امام علیه السلام كه بر اساس خط اسلام ناب در دنیای بشری قیام نمود حكومت اموی در درستی اعمال و روشهای سیاسی كه مخالف فضای امام علی علیه السلام و رهبری سیاسی اسلامی بود راه صحیح را گم نمود كه مهمترین آن سیاستها دشمنی با امام علیه السلام و یارانش بود كه عبارتند از: اولا: از بین بردن رهبری مؤمنان در كل نظام و كشتن عده ی زیادی چون حجر بن عدی و یارانش و رشید هجری و عمرو بن حمق خزاعی و...
[ صفحه 47]
ثانیا: ایجاد تنگناهای زیاد بر عموم شیعیان علی علیه السلام در آزار و اذیت و فرار و قطع روزی و ایجاد وحشت و خراب نمودن خانه های بعضی از آنها.
ثالثا: استفاده از بعضی از وعاظ و دروغگویان بواسطه حكومت برای تشویش در سیره اهل بیت علیهم السلام و به خصوص امام علی علیه السلام. بر منابر همراه با تلفیق حدیث در اثبات معاویه و یارانش. و طرح عقاید باطل و نسبت دادن آنها به شیعه اهل بیت علیهم السلام.
رابعا: بخشش اموال بدون حساب به رهبران و بزرگان قبایل كه از حركتهای آنها می ترسیدند همانند: مالك بن هبیرة سكونی كه به آنچه به حجر بن عدی و یارانش وارد شد سبب شد كه نقشه ای برای اعلان جنگ مسلحانه علیه حكومت اموی نماید ولیكن معاویه همت وی را با هزار دینار ربود!! و برای وی فرستاد و درونش آرام گرفت و از آن عزم بیرون آمد [2] و اینگونه عمل نمود همانطور كه یكی از شاعران بیان نموده زبان باز با دینارها بسته می شود و ضمیر مترصد با كرسی تكان می خورد.
خامسا: و آخرین بندهای آن حركت سیاسی از كشتن امام حسن علیه السلام با سم بود!! بصورتی كه معاویه به واسطه همسر امام جعد بن اشعث برای وی فرستاد. شهادت وی در هفتم ماه صفر می باشد یا در 25 ربیع الاول سال 50 هجری همانطوری كه در بعضی از روایات آمده است. وی همچنین وصیت نموده بود كه در كنار جدش دفن شود كه والی مدینه و بنی امیه از آن جلوگیری نمودند، لذا اهل بیت علیهم السلام تصمیم گرفتند كه در بقیع دفن نمایند. وی در كنار مادرش زهرا علیهاالسلام آرام گرفت.
سلام و درود بر امام حسن مجتبی علیه السلام كه در زمان زندگی مظلوم و در مردن نیز مظلوم واقع شد.
الحمدلله رب العالمین
[1] اهل بيت / توفيق ابو علم. ص 343. از شرح ابن ابي الحديد.
[2] ثورة الحسين / محمد مهدي شمس الدين / ص 127.